Những biểu tượng ngọc bích từng gây bão trong cung đình
- Lam Lieu
- 9 thg 5
- 4 phút đọc
Giữa một đêm tĩnh mịch, nơi ánh trăng mờ ảo phủ lên những mái cung điện cong vút, có một bóng người lạc bước vào Tử Cấm Thành. Không tiếng động. Không người canh gác. Chỉ có sự linh thiêng kỳ lạ của lịch sử đang sống lại trong từng viên đá.
Bất chợt, Hoàng đế Càn Long xuất hiện. Ông không giận dữ vì có người đột nhập, mà mỉm cười, đưa tay ra, trao cho một vật nhỏ: một chiếc nhẫn ngọc.
"Đây là chiếc nhẫn ta viết thơ tặng nó đầu tiên," ông nói, đôi mắt sáng lên như thể từng câu thơ ông từng viết vẫn đang ngân vang trong từng vân ngọc. "Ngọc phải có đạo lý, có ý nghĩa, như người vậy. Không có nghĩa thì ngọc chỉ là đá."
Và đó là lúc mọi thứ hiện ra rõ ràng: vì sao… ngọc jadeite từng là "trend icon" - biểu tượng thời thượng - của toàn thể giới quý tộc phương Đông suốt hàng thế kỷ.
Câu chuyện bắt đầu từ đâu?
Trước khi trở thành món trang sức cao cấp, jadeite đã là một biểu tượng ngọc bích cổ đại gắn với nghi lễ, quyền lực và triết lý sống trong hoàng cung Trung Hoa.
Ngọc jadeite - thứ ngọc bích có màu xanh sâu thẳm - không chỉ đơn giản là đẹp. Nó sống động như dòng chảy của sinh khí, dày đặc như một bản giao hưởng của tinh thần phương Đông. Ngay cả khi bạn không tin vào phong thủy hay linh tính, bạn cũng sẽ cảm nhận được điều gì đó… khó gọi tên… khi cầm một viên jadeite thật trong tay.
Không phải ngẫu nhiên mà từ thời Càn Long, các vị vua, quan đại thần, học sĩ, đến thi nhân đều bị mê hoặc bởi ngọc.
Không chỉ vì giá trị vật chất. Không chỉ vì địa vị. Mà vì ngọc – đại diện cho Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín – năm đức hạnh mà người quân tử hướng đến. Đeo ngọc là để nhắc mình sống chuẩn mực hơn. Và mỗi tác phẩm ngọc – dù khắc hoa, chim, rồng hay đơn thuần là chiếc nhẫn tròn – đều mang theo triết lý nhân sinh của người nghệ nhân.
Một câu hỏi vang lên: "Ngọc đến từ đâu?" Càn Long cười: "Từ Miến Điện. Tổ tiên ta chinh phạt mà có. Nhưng cái đáng quý không phải ngọc – mà là ý nghĩa con người trao vào nó."
Thật vậy, từ giữa triều đại nhà Thanh, ngọc jadeite nhập khẩu từ Myanmar (Burma) đã bắt đầu thay thế vị trí của ngọc Hetian truyền thống, nhờ vào màu sắc rực rỡ và năng lượng sống động đặc trưng. Những viên ngọc ấy được chế tác thành nhẫn ngọc đeo ngón cái – biểu tượng quyền lực – và truyền cảm hứng để chính Hoàng đế làm thơ.
Rồi bất ngờ, một người phụ nữ tiến lại
Không ai khác – Từ Hi Thái hậu. Mà bạn biết bà ấy như thế nào rồi đấy. Tinh tế, kiêu kỳ, quyền lực, và… không thể không có ngọc jadeite bên mình.
Bà kể về chiếc vòng ngọc luôn đeo – món quà từ vua Hiến Phong khi bà còn là phi tần. Chưa từng tháo ra – kể cả lúc sống lẫn khi mất. Nay vẫn còn nằm cùng bà trong lăng mộ.
Bà nhấc nhẹ một chiếc trâm cài tóc hình đầu rồng, gắn hồng ngọc và ngọc trai, rồi hỏi: "Anh biết cái này từng được đấu giá bao nhiêu không?" Một giọng trả lời: "1 triệu đô?" Bà cười. "Sai. Hơn 3 triệu đô. Nhưng giá đó vẫn không đủ mua lại ý nghĩa lịch sử mà nó mang."
Tại Christie’s Hong Kong, một cây trâm cài tóc từng thuộc về Từ Hi đã được đấu giá với giá 3,1 triệu HKD – minh chứng cho sức hút trường tồn của ngọc jadeite.
Trong một khoảnh khắc, Cải Thảo Ngọc Bích – tác phẩm nổi tiếng nhất từng được chạm khắc từ jadeite – hiện ra. Lá xanh, thân trắng, hai con châu chấu nhỏ nằm trên – biểu tượng của sinh sôi và thuần khiết. Món hồi môn dành cho một phi tần nhà Thanh. Vẻ đẹp của nó đặc sắc đến nỗi… người ta gần như quên thở khi đứng cạnh món bảo vật này.
Tác phẩm này hiện được trưng bày tại Bảo tàng Cố Cung Quốc Gia – National Palace Museum ở Đài Loan – nơi lưu giữ tinh hoa ngọc bích phương Đông.
Và rồi...tất cả biểu tượng ngọc bích đều tan biến
Không có Càn Long, không có Từ Hi. Chỉ còn lại một cảm giác thôi thúc mạnh mẽ: chia sẻ câu chuyện này.
Tôi mở mắt. Thì ra mình vừa mơ – nhưng một giấc mơ không hề mơ hồ. Từng chi tiết sống động đến mức… tôi tin mình đã thực sự quay ngược về quá khứ, chạm vào những món bảo vật ấy.
Và bạn biết không? Những viên ngọc jadeite thật – hiếm hơn bạn tưởng. Mỏ đã cạn dần. Giá chỉ tăng chứ không giảm. Và những giá trị văn hóa, tinh thần từng khiến cả một triều đại tôn thờ – vẫn còn đó, nếu bạn biết cách cảm.
Nếu bạn từng muốn sở hữu một biểu tượng – không chỉ của phong cách, mà của chiều sâu văn hóa và tâm linh, thì…
Bạn vừa tìm thấy nó rồi đấy.
Bạn có thể xem thêm các câu chuyện kỳ lạ khác về ngọc tại chuyên mục "Sống, cùng Lucky Qi" - nơi ngọc kể chuyện và thời gian ngừng trôi.
Lucky Qi team.